IŁ-2 – latający czołg

Dzisiaj przyjrzymy się bliżej samolotowi szturmowemu IŁ-2, który stanowił trzon Radzieckich Sił Powietrznych w trakcie II Wojny Światowej. Nawet Józef Stalin stwierdził, że samolot ten „jest niezbędny Armii Czerwonej jak powietrze i chleb”.

Samolot przeciwpancerny

Rozwój czołgów w pierwszych dekadach XX wieku stanowił problem dla radzieckiego wojska, które nie opracowało metod walki z siłami pancernymi nieprzyjaciela. W latach 30. XX wieku ZSRR przeprowadziło badania nad metodami niszczenia czołgów za pomocą ataków z powietrza, jednak prace te okazały się bezowocne.

Sformalizowane zamówienie na projekt samolotu przeciwczołgowego zostało rozesłane dopiero w 1938 roku, kiedy nad krajem wisiało już widmo wojny. W odpowiedzi oferty przedstawiło dwóch projektantów. Jednym z nich był Siergiej Iljuszyn – jeśli nie najlepszy, to na pewno najbardziej płodny konstruktor lotniczy Związku Radzieckiego. Drugim projektem był Su-6 autorstwa Pawła Suchoja. Projekt Iljuszyna wygrał.

Oryginalny prototyp tego początkowo dwumiejscowego samolotu nosił nazwę TsKB-55. Kluczowym elementem projektu był kadłub pokryty siedmiomilimetrowym pancerzem, który chronił załogę, silnik, chłodnicę i zbiorniki z paliwem. Napędem był wyposażony w sprężarkę doładowującą silnik AM-35 o mocy 1350 KM. Iljuszyn stworzył „latający czołg”, którego opancerzony kadłub został zaprojektowany jeszcze zanim zaczęto rozważać osiągi aerodynamiczne maszyny. W ten sposób powstał solidny samolot, który znakomicie sprawdzał się podczas ataków na cele naziemne z niewielkiego pułapu.

Usprawnienia

Perfekcjonizm radzieckich projektantów nie pozwolił im spocząć na laurach. Znaleźli oni wiele sposobów na ulepszenie konstrukcji i wprowadzili w samolocie wiele kluczowych zmian jeszcze przed rozpoczęciem produkcji. Wkrótce powstał kolejny prototyp – TsKB-57. Największa zmiana dotyczyła liczby miejsc: nowy samolot był jednomiejscowy, co pozwoliło znacznie zmniejszyć jego masę. Prototyp był też wyposażony w silnik AM-38 o mocy 1700 KM bez sprężarki doładowującej, a także w otwieraną do góry osłonę pilota. Uzbrojenie stanowiły cztery zainstalowane na skrzydłach karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm oraz rakiety mocowane pod skrzydłami.

Nowy samolot otrzymał oznaczenie IŁ-2 (kryptonim Szturmowik, czyli „burzowy ptak”), a produkcja powolnie ruszyła.

Praktyka czyni mistrza

Mimo iż do momentu ataku Niemiec na ZSRR w 1941 roku wyprodukowano 249 samoloty IŁ-2, tylko 18 z nich zostało wystawionych do walki. Jednak nawet te samoloty nie mogły wiele zdziałać, ponieważ piloci nie zostali jeszcze przeszkoleni w ich pilotażu! Co prawda wystartowały one, by wspomóc linie obrony, jednak straty przeciwnika były niewielkie ze względu na brak doświadczenia radzieckich pilotów.

Właśnie z tego powodu Stalin wysłał swą słynną depeszę:

ZAWIEDLIŚCIE NASZ KRAJ I ARMIĘ CZERWONĄ. JAK DOTĄD NIE ROZPOCZĘLIŚCIE PRODUKCJI SAMOLOTÓW IŁ-2. SĄ ONE OBECNIE NIEZBĘDNE NASZEJ ARMII JAK POWIETRZE I CHLEB. SZENKMAN PRODUKUJE JEDNEGO IŁA NA DZIEŃ, A TRETJAKOW JEDEN LUB DWA MIGI-3S DZIENNIE. TO KPINA Z NASZEGO KRAJU I ARMII CZERWONEJ. RADZĘ NIE WYSTAWIAĆ CIERPLIWOŚCI RZĄDU NA PRÓBĘ I ŻĄDAM ZWIĘKSZENIA PRODUKCJI IŁÓW. OSTRZEGAM PO RAZ OSTATNI. STALIN.

Po tak gorących słowach zachęty praca w fabrykach ruszyła.

Filar sił wschodnich

W trakcie wojny wyprodukowano ponad 30 000 samolotów IŁ-2. Ponieważ IŁ-2 był najliczniej produkowanym przez Związek Radziecki samolotem w trakcie wojny, służył na każdym froncie konfliktu. Na szczęście piloci i obsługa naziemna zdążyli nauczyć się odpowiedniej taktyki, więc samolot ten okazał się dużo skuteczniejszy.

Nie bez przyczyny samolot ten nosił nazwę „latający czołg”. Nie dość, że był wyjątkowo ciężko opancerzony jak na samolot z tamtego okresu, jego głównym zadaniem było niszczenie czołgów nieprzyjaciela. Nie wiadomo dokładnie, ile czołgów padło ofiarą samolotów IŁ-2, jednak w lipcu 1943 roku znaczna liczba Szturmowików brała udział w bitwie pod Kurskiem, jednej z największych bitew pancernych II Wojny Światowej.

Samoloty IŁ-2 były znane z lotów w dużych eskadrach, co pozwalało na przeprowadzenie skutecznego ataku na dużym obszarze. Wykonywały też loty na wyjątkowo niskim pułapie – czasami nawet poniżej 20 metrów! Oznaczało to wysokie straty wśród załóg pomimo opancerzenia samolotu. Główne niebezpieczeństwo wynikało z lotu tak blisko ziemi.

W odpowiedzi na zagrożenie ze strony samolotów IŁ-2 Niemcy zmienili swoją taktykę, aby przeciwdziałać nalotom. Jednak piloci Iłów szybko dostosowali własną metodykę działania, miażdżąc niemieckie dywizje pancerne atakami grupowymi.

Inną taktyką stosowaną przez samoloty IŁ-2 był atak w tak zwanym „okręgu śmierci”. W tej formacji eskadra Szturmowików latała dookoła celu, a pojedyncze samoloty kolejno oddzielały się od formacji, by wykonać atak nurkowy z niewielkiego pułapu i powrócić do formacji do momentu kolejnego ataku. Dzięki temu cel był pod ciągłym ostrzałem do wyczerpania paliwa i amunicji.

Kolejne usprawnienia

Pomimo sukcesu, jaki odniósł IŁ-2, gwałtowny wyścig zbrojeń w trakcie II Wojny Światowej sprawił, że samolot w ciągu kilku lat stał się przestarzały. Radzieccy konstruktorzy ciągle wprowadzali w samolocie nowe poprawki, co miało na celu zmodernizowanie samolotu. W ramach usprawnień wymieniono coraz bardziej nieskuteczne działka kalibru 23 mm na dwa działka NS-37 kalibru 37 mm.

Po dodaniu stanowiska tylnego strzelca maszyna ponownie stała się samolotem dwumiejscowym. Zmieniono też materiały konstrukcyjne, co zmniejszyło wagę i poprawiło parametry aerodynamiczne samolotu, a w późniejszych wariantach zastosowano skrzydła ze skosem na poziomie piętnastu stopni, co znacznie poprawiło parametry lotu i manewrowość.

W 1943 roku Iljuszyn na nowo zaprojektował cały samolot od podstaw. Prace te zaowocowały konstrukcją samolotu IŁ-10, który także jest dostępny w World of Warplanes.

Asy lotnictwa

Mimo że standardowe misje samolotów IŁ-2 charakteryzowały się sporym ryzykiem, istniała grupa pilotów, która przetrwała dużą liczbę misji wykonanych tym samolotem. Jednym z nich był podpułkownik Nelson Stepanian. Według radzieckich źródeł wykonał on 239 misji bojowych, podczas których zatopił 53 okręty, zniszczył 80 czołgów i 600 pojazdów opancerzonych, a także zestrzelił 27 samolotów.

IŁ-2 w dzisiejszych czasach

Do dnia dzisiejszego zachowało się kilka samolotów IŁ-2, które można obejrzeć w muzeach na terenie całej Europy, między innymi w Muzeum Lotnictwa w Belgradzie (Serbia), Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz Muzeum Lotnictwa w Pradze (Czechy). Jeden z samolotów IŁ-2 został przywrócony do stanu używalności i jest obecnie jedynym sprawnym samolotem tego typu na świecie. Ten materiał rosyjskich wiadomości zamieszczony w serwisie YouTube pokazuje odrestaurowanego Iła w locie.

IŁ-2 w World of Warplanes

IŁ-2 w podstawowej wersji jest samolotem szturmowym V poziomu w radzieckim drzewie technologicznym. Innymi wariantami są IŁ-2(t) na VI poziomie, oparty na późniejszej, dwumiejscowej wersji samolotu, a także IŁ-10, który był kolejnym projektem opartym na tej samej koncepcji i charakteryzował się dużo większym potencjałem niszczącym. Znajduje się on na VIII poziomie radzieckiego drzewa technologicznego.

IŁ-2 w podstawowej wersji umożliwia wiele konfiguracji, jednak każda z nich ma to samo przeznaczenie: atak na cele naziemne i walka defensywna na krótkim dystansie. Niektóre samoloty szturmowe są wielofunkcyjne, jednak IŁ-2 z pewnością do nich nie należy! Podczas walki tym samolotem powinniście skupić się na atakowaniu celów naziemnych, więc rozważnie wykorzystujcie rakiety.

IŁ-2 z poziomu VI jest wersją dwumiejscową, która pozwala na zestrzelenie uporczywych myśliwców, które wejdą Wam na ogon. Mimo to powinniście skupić się przede wszystkim na celach naziemnych.

IŁ-10 na poziomie VIII to dużo mocniejsza wersja samolotu IŁ-2. Lata się nim mniej więcej tak samo, jednak potrafi wyrządzić dużo większe szkody. Mimo to nadal pamiętajcie o atakowaniu celów naziemnych – na tym etapie będzie to ważna rola, która pozwoli Waszej drużynie osiągnąć supremację.

Praktyka czyni mistrza, piloci. Wzbijcie się w niebo waszymi Iłami i wykorzystajcie taktykę „okręgu śmierci” w grze World of Warplanes!