Curtiss P-36 Hawk – owoc zdrowego współzawodnictwa

Amerykański Curtiss P-36 Hawk był jednym z pierwszych samolotów opartych na metalowym szkielecie i był bardzo często spotykaną maszyną w latach 30. i 40. XX wieku. Myśliwiec zdobył popularność na całym świecie i oprócz Korpusu Powietrznego Stanów Zjednoczonych służył też w wojskach lotniczych Europy (głównie francuskich) i na Pacyfiku. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu przodkowi nowoczesnej techniki lotniczej.

Zdrowe współzawodnictwo

Samolot Curtiss P-36 Hawk rozpoczął życie jako prywatny projekt firmy Curtiss-Wright. Maszyna była pracą konkursową; producent zamierzał zgłosić ją do konkursu zorganizowanego przez Korpus Powietrzny Stanów Zjednoczonych (ang. United States Army Air Corps – USAAC), który miał odbyć się w maju 1935 r. Firma zdecydowała, że stworzy myśliwiec o całkowicie metalowej konstrukcji wyposażonej w chowane podwozie. Na czele zespołu projektowego stanął Donovan Berlin, inżynier z firmy Northrop.

Pierwotny prototyp otrzymał nazwę Model 75. Był on wyposażony w silnik Wright XR-1670-5 i został wykonany w całości z metalu. Powierzchnie sterowe pokryto dodatkowo tkaniną. Podczas pierwszych lotów próbnych samolot uzyskał prędkość 281 mil/h (452 km/h). Konstrukcja nie była pozbawiona problemów, związanych głównie z wysoką awaryjnością silnika. Piloci chwalili sobie nową maszynę ze względu na wygodę pilotażu. Model 75 był pozbawiony opancerzenia i samouszczelniających się zbiorników paliwa (aczkolwiek były to częste braki w samolotach z tego okresu). Ponadto okazało się, że zastosowana konstrukcja chowanego podwozia została już opatentowana przez firmę Boeing, która nałożyła na firmę Curtiss obowiązek opłacania należności licencyjnych, co poskutkowało zwiększeniem kosztów produkcji.

Nadszedł czas konkursu. Producent wysłał więc samolot do Ohio, gdzie miał on stanąć w szranki z innymi maszynami. Tak się jednak nie stało. Konkurs został przełożony, ponieważ samolot jednej z współzawodniczących firm – Serversky P-35 – uległ uszkodzeniu podczas podróży do miejsca przeznaczenia.

Nieszczęście jednego często bywa szczęściem innych

Firma Curtiss wykorzystała opóźnienie, wprowadzając szereg usprawnień w konstrukcji samolotu. Nowa wersja maszyny otrzymała nazwę Model 75B. Najważniejszą zmianą był silnik, który został zastąpiony bardziej niezawodnym modelem Wright XR-1820-39. Przeprojektowano też kadłub w celu zwiększenia pola widzenia pilota. W efekcie konstrukcja otrzymała charakterystyczny, półokrągły tył osłony kabin.

Konkurs ostatecznie odbył się w kwietniu 1936 r., ale jego wynik nie był pomyślny dla firmy Curtiss. Nowy silnik nie był w stanie osiągnąć oczekiwanej wydajności, przez co maksymalna prędkość samolotu nie przekraczała 285 mil/h (460 km/h).

Współzawodnicząca firma Serversky odtworzyła uszkodzony samolot. Mimo, że konkurencyjna maszyna również nie osiągnęła oczekiwanych wyników i była droższa od Modelu 75B, ostatecznie została uznana za zwycięzcę konkursu. USAAC złożył zamówienie na dostawę 77 samolotów P-35.

Postępująca destabilizacja sytuacji politycznej w Europie wywołała jednak obawy, że firma Serversky nie będzie w stanie zrealizować zamówienia na czas. Korpus Powietrzny Stanów Zjednoczonych chciał mieć rozwiązanie rezerwowe, dlatego złożył u firmy Curtiss zamówienie na trzy prototypy. Model 75 otrzymał wtedy nazwę P-36.

Najważniejsze jest zaangażowanie

Zamówione prototypy zostały ponownie przebudowane. Po raz kolejny zmieniono silnik – tym razem zamontowano model R-1830-13 Twin Wasp firmy Pratt & Whitney o mocy 900 KM. Powiększono też tylną, półokrągłą osłonę kabiny pilota, a także uzupełniono podwozie o dodatkowe koło, chowane z tyłu kadłuba.

Osiągi nowej wersji samolotu przekroczyły oczekiwania. W efekcie w 1937 r. USAAC złożył największe zamówienie, jakie kiedykolwiek złożono w czasie pokoju, kupując około 200 maszyn.

Wyprodukowano wiele bezpośrednich wariantów P-36, od P-36A po (X)P-36G. Zwykle były one podobne do prototypów, różniąc się jedynie ulepszonymi silnikami i bronią. P-36 nie był jednak powszechnie stosowany w Stanach Zjednoczonych, ponieważ USAAC szybko zadecydował o wprowadzeniu do służby następcy tego modelu, czyli samolotu Curtiss P-40. Duża liczba zmodyfikowanych P-36 trafiła jednak do sprzymierzonych narodów na całym świecie. Te samoloty otrzymały oznaczenie „Hawk 75”. Łącznie wyprodukowano ok. 1400 sztuk, z czego zaledwie 200 w oryginalnej amerykańskiej konfiguracji P-36.

Eksport międzynarodowy

Samolot nie zyskał popularności w Stanach Zjednoczonych, ale przyjął się w innych krajach. Najbardziej przypadł do gustu Francuzom, którzy dobrze wykorzystali tę konstrukcję. Do Francji trafiło 100 amerykańskich modeli Hawk 75A-1, a wojsko francuskie wprowadziło w nich szereg modyfikacji i rozpoczęło produkcję własnych wariantów maszyn, które otrzymały nazwę Curtiss H-75. To właśnie jeden z tych samolotów zdobył pierwsze zwycięstwo dla Francji w starciu z niemieckim myśliwcem podczas Drugiej Wojny Światowej. Podczas wojny samoloty H-75 zdobyły łącznie 275 potwierdzonych zestrzeleń i najprawdopodobniej znacznie przyczyniły się do dalszych stu.

Brytyjczycy nie zakupili ani jednego Hawka, ale pod koniec wojny brytyjskie lotnictwo miało ich aż 229. Samoloty trafiły do Zjednoczonego Królestwa w toku działań wojennych. Wiele z nich dotarło na statkach, które nie zdążyły dopłynąć do Francji, zanim została poddana okupacji niemieckiej. Inne zostały przyprowadzone przez uciekających pilotów francuskich. Brytyjczycy nadali tym samolotom nazwę Mohawk i wysłali je do krajów Brytyjskiej Wspólnoty Narodów – Indii, Birmy i Afryki Południowej.

P-36 był również bardzo popularny w Finlandii. Samolot cieszył się uznaniem fińskich pilotów, którzy mając do dyspozycji jedynie 44 maszyny zwyciężyli w aż 190 starciach.

P-36 w dzisiejszych czasach

Do dzisiaj przetrwało bardzo niewiele samolotów P-36. Garstka ocalałych maszyn została rozrzucona po muzeach na całym świecie. W Europie zachował się tylko jeden egzemplarz, który można obejrzeć w Imperialnym Muzeum Wojny w brytyjskim Duxford. Jest to francuski wariant samolotu z oznaczeniem H-75 A1. Został on całkowicie odtworzony i ponownie przystosowany do lotu. Dzięki temu można go podziwiać nie tylko na hali muzeum, ale również na wielu pokazach lotniczych, które odbywają się w Zjednoczonym Królestwie i w innych krajach.

P-36 w World of Warplanes 

P-36 jest amerykańskim myśliwcem IV poziomu. Jest dostępny w różnych konfiguracjach, które odzwierciedlają rzeczywisty proces rozwoju tego samolotu – gracze mogą zasiąść za sterami prototypowej wersji YP-36, a także wersji produkcyjnych, od P-36A do G.

Samolot zaprojektowano głównie z myślą o wysokiej zwrotności, dzięki czemu sprawuje się najlepiej w potyczkach na bliski dystans. Mimo to maszyna nadaje się również do ataków z lotu nurkowego, a nawet do ostrzału celów naziemnych.

Za sterami tego samolotu należy przede wszystkim wykorzystywać jego zwrotność. Starajcie się unikać przeciwnika, ponieważ cienki pancerz tego samolotu sprawi, że dotkliwie poczujecie każde trafienie. Podczas ataku próbujcie dostać się jak najbliżej samolotów drużyny przeciwnej, co pozwoli Wam skutecznie wykorzystać potężne karabiny maszynowe, które zostały zamontowane na pokładzie.

Miłych lotów!